احکام و قوانین حقوقی درباره بیت‌کوین در ایران

بیت‌کوین در قانون ایران : گسترش روزافزون فناوری‌های جدید ، زندگی انسانها را شدیدا تحت تاثیر قرار داده است . از مهم ترین این اثرات، ایجاد ابزارهای نوین برای انجام معاملات و پرداخت است .یکی از این ابزارهای بدیع و ظاهرا عجیب ، بیت کوین میباشد. مبنای ایجاد این ابزار یک بازی ریاضی یا محاسباتی بوده که در واقع از هیچ ساخته شده است و به عبارتی در ایجاد آن علم حقوق و اقتصاد نقشی نداشته است .

بیت کوین ابزاری است که اعتباری به افراد میدهد تا بتوانند به وسیله آن خرید انجام داده و به جای پول از آن برای ایفای تعهدات خویش استفاده نمایند. بیت کوین چیزی فراتر از یک کالای دیجیتال یا یک مال بوده و نقل و انتقال آن تابع نظام و سیستم خاصی می باشد که با سایر ارزهای خارجی نیز تفاوت دارد ولی به هر حال بیت کوین را باید پول الکترونیکی دانست تا بتوان بهتر با این پدیده نوظهور تعامل داشت و حقوق افراد را تضمین کرد.

جایگاه این پدیده های مستحدثه نیز باید در علم حقوق نیز مورد تحلیل و بررسی قرارگرفته و ابعاد آن شفاف و روشن تر شده تا افرادی که از بیت‌کوین استفاده میکنند بتوانند از حمایت های قانونی نیز بهره‌مند شوند.

بیت کوین در گستره‌ی جرم‌شناسی

بیت کوین در قانون ایران : مطابق ماده ۲ قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1392 جمهوری اسلامی ایران ، هر فعل یا ترک فعل که مطابق قانون قابل مجازات یا مستلزم اقدامات تأمینی یا تربیتی باشد ، جرم محسوب میشود و هیچ امری را نمی‌توان‌ جرم دانست ؛ مگر آنکه به موجب قانون برای آن مجازات یا اقدامات تأمینی یا تربیتی تعیین شده باشد.

بنابراین به‌دلیل عدم وجود مجازات برای خریدوفروش ارزهای دیجیتال یا نگهداری بیت کوین ، نمی‌توان این اعمال را جرم دانست.
جرم نبودن استفاده از بیت کوین و نگهداری آن تنها در صورتی است که بیت کوین ابزار جرم دیگری نباشد یا قانون بالا دستی را نقض نکند. به‌عنوان مثال، از آنجایی که پول‌شویی جرم است، اگر با بیت کوین پول‌شویی یا هر فعالیت مجرمانه دیگر انجام شود، مشمول مجازات خواهد بود.

بیت‌کوین در سایر کشورهای جهان

برخی از دستگاه‌های قضایی مانند کشورهای آرژانتین و روسیه ، ارزهای خارجی را به شدت محدود و یا ممنوع کرده‌اند . بعضی دیگر از دستگاه‌های قضایی مانند تایلند ، ممکن است صدور گواهینامه برای بعضی موارد خاص مثلا صرافی‌های بیت‌کوینی را محدود کرده باشند.

قانونگذاران در دستگاه‌های قضایی کشورهای جهان ، در حال برداشتن گامهایی هستند تا برای افراد و کسب و کارها ، قوانینی برای پیوند این تکنولوژی جدید با یک سیستم مالی رسمی وتنظیم‌شده ، وضع نمایند.مثلا شبکه اجرای جرایم مالی که دفتری در وزارت خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا است ، راهنمای غیرالزام‌آوری منتشر کرده و در آن به تشریح چگونگی فعالیت‌های معین در خصوص ارزهای مجازی پرداخته است.

مجازات استخراج بیت کوین

علیرغم این که ماینینگ و استخراج بیت کوین یا تمام ارزهای دیجیتال مشغله ای پرهزینه و پر دردسر است ولی باز سرمایه گذاران به عنوان فعالیت جذاب از آن اسم می برند. ماینرها در ازای دریافت ارز دیجیتال این فعالیت را انجام می دهند. همچنین برای استخراج و فعالیت ارز های دیجیتال، در مرحله اول در مورد آن تحقیق کنید سپس هزینه و وقت خود را به کار ببرید. همانطور که اطلاع دارید ماینرها در قبال کار، بیت کوین تحویل می گیرند و با پول نقد یا پول فیات بیت کوین را خریداری کرد؛ و یا با تبلیغ در بعضی سایت ها آن را به عنوان جایزه دریافت کرد.

هدف از استخراج بیت کوین

استخراج کنندگان یا ماینرها در قبال فعالیت های خود، بیت کوین دریافت می کنند. با دریافت این پاداش باعث ایجاد انگیزه در ماینرها می شود تا از شبکه پشتیبانی، نظارت و آن را قانونی کنند؛ که جزء وظیفه استخراج کنندگان است و بین آنها در دنیا توزیع شده است و نمی توان به عنوان یک شبکه متمرکز که کنترل آن به عهده یک سازمان است از آن نام برد.

استخراج کنندگان دقیقا چه کاری انجام می دهند؟

ماینرها در این شبکه به عنوان حسابرسان و اعتبار سنجان مشغول به فعالیت هستند. به این معنی سعی می کنند با انجام معاملات حقیقی و عدم خروج مجدد از شبکه، بررسی و سپس آنها را تایید کنند. خروج دوباره یا مجدد موضوعی است که شخص صاحب بیت کوین به صورت غیر قانونی دو بار کالا را خریداری می کند. برای مثال اگر پول شما نقد و یک اسکناس پنج هزاری باشد فقط یک بار می توانید با آن کالای مورد نیاز را خریداری کنید و برای بار دوم امکان پذیر نیست.

ولی در ارزهای دیجیتالی متفاوت است. زیرا این ارزها جنبه فیزیکی ندارند و خرج کردن دوباره آنها فعالیت شبکه ها را مورد تهدید قرار می دهد. البته راه هایی برای کنترل وجود دارد که با یک مثال توضیح داده می شود. اگر شما یک اسکناس پنج هزاری اصل را در اختیار داشته باشید و از آن کپی بگیرد در این صورت دو اسکناس دارید که می توانید دو بار خرید کنید ولی اگر شخص گیرنده شماره سریال اسکناس را شناسایی کند به اسکناس جعلی پی می برد. در مورد ارزهای دیجیتال همین قانون حکم می کند و وظیفه اصلی ماینرها این است با تراکنش، بیت کوین را بررسی کنند تا مطمئن شوند که بیت کوین مورد نظر کپی نشده است در نتیجه توانایی خرج دوباره نداشته باشد.

مزایای استخراج بیت کوین

استخراج بیت کوین یا همان ارزهای دیجیتال دارای ویژگی ها و خصوصیات منحصر به فردی هستند که آنها را از پول های رایج دنیا متمایز می کند. همچنین دارای ویژگی هایی به شرح زیر است:

متمرکز نبودن

متمرکز نبودن به این معنی است که برای انجام معاملات از طریق بیت کوین یا ارزهای دیجیتال به نفر سوم یا واسطه برای تایید و اثبات معامله نیازی نیست و هیچ دولتی یا سازمانی بر آن نظارت ندارد.

آسان بودن روال معامله

عواملی مانند نبود سازمان نظارتی، نبود قوانین پیچیده و سخت جهت انجام معاملات، شفافیت و اطلاعات کامل در مورد بازار و عدم بازرسی هیچ سازمان و نهاد دولتی، انجام معاملات از طریق ارزهای دیجیتال و بیت کوین بسیار ساده تر و آسان تر نسبت به سایر بازارهای واقعی است.

امنیت بالا

بیت کویین تعریف فیزیکی ندارد و تنها از طریق رمزهای دیجیتالی قابل شناسایی است که اشخاص با ارائه چنین رمزهایی می توانند وارد بازار دیجیتال شوند. البته استخراج آنها کار بسیار سخت و پیچیده ای است و دسترسی به این کدها غیر ممکن است در نتیجه امکان تقلب بسیار کم است.

عدم قابلیت شناسایی هویت افراد

یکی از ویژگی های اصلی بازار بیت کوین این است که دو طرف معامله قابل شناسایی نیستند در نتیجه پیگیری افراد جهت انجام معاملات غیر ممکن است.

حمل یا جابه جایی سریع و آسان

بیت کوین شاخه ایی از ارز دیجیتالی است که شکل فیزیکی ندارد درنتیجه حمل یا جابه جایی آن نسبت به سایر پول های رایج دنیا بسیار سریعتر و آسانتر است.

نبود مالیات

در واقع ارزهای دیجیتالی و بیت کوین در هیچ کشوری رسمیت ندارد و دولت ها آگاهی کافی جهت برخورد با این ارزها را ندارند. در نتیجه فعالیت در این بازارها مالیاتی را شامل نمی شود و مکان مناسبی برای انجام معاملات کلان است.

عدم برگشت پذیری تراکنش ها

هویت اشخاص در انجام معاملات بیت کوین ناشناس است و با ثبت تراکنش امکان تغییر و یا بازگشت آن وجود ندارد. در نتیجه سعی کنید هنگام انجام معاملات از صحت کیف پول شخص معامله گر مطمئن شوید زیرا اگر اشتباهی در معامله رخ دهد امکان تغییر تراکنش یا بازگشت آن وجود ندارد.

پرسش و پاسخ

آیا اگر جرمی در خصوص خرید و فروش و فعالیت های مربوط به بیت‌کوین و سایر ارزهای خارجی رخ دهد امکان پیگیری قانونی و طرح شکایت وجود دارد؟

امکان طرح هرگونه دعوا و شکایت در مورد خرید و فروش بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال در کشور ما وجود دارد.

آیا ردیابی و شناسایی کیف پول های دیجیتال از طرق قانونی امکانپذیر است؟

در صورتی که با روشهای ویژه ای امنیت و حریم خصوصی آنها افزایش نیافته باشد ردیابی این کیف پول ها نیز از طرق مختلف امکانپذیر است.