یکی از تصمیم‌های مهمی که در طول زندگی گرفته میشود، تصمیم به تشکیل خانواده و ثبت کردن این امر حقوقی با رضایت طرفین میباشد. بدین صورت که این امر از یک طرف مطرح میشود و با موافقت طرف دیگر این پیوند به طور صحیح بسته میشود. ولی قانون‌گذار برای جلوگیری از هرگونه عواقب و مجازات حقوقی و خانواه پیشبینی شده در آینده، ثبت کردن عقد نکاح را لازمهی شروع زندگی قرار دادهاست.
به علت اهمیت این موضوع، در قانون مدنی عدم ثبت ازدواج دائم یا موقت به‌عنوان جرم مشخص شده و مجازاتهایی برای اینگونه اشخاص تعیین شدهاست. در ادامه به شناخت بیشتر دربارهی جرم عدم ثبت ازدواج دائم و موقت میپردازیم و مجازاتهایی را که قانون برای این جرم وضع کرده را با هم بررسی می‌کنیم. پس تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
الزامی بودن ثبت ازدواج دائم
در جامعهی ما عقد نکاح به معنای تعهد زن و مرد برای تشکیل خانواده میباشد و نیاز به تشریفات خاص و مجللی ندارد. تنها حضور زن و مرد در دفتر ثبت ازدواج و اعلام موافقتشان با این امر در مقابل 2 شاهد عاقل و بالغ صحت و اعتبار سند ازدواج را تضمین میکند. با این تفاسیر قانون ثبت ازدواج را برای آقایان به عنوان تکلیفی واجب درنظر گرفته و در صورت بیاعتنایی به آن محکوم به مجازات میشود. همچنین عدم ثبت ازدواج برای همسران آنان عواقب بدی دارد و مرد میتواند در هر شرایطی از تکلیف خود سرباز زند و در صورت فوت هر یک، هیچ ارثی به دیگری نخواهد رسید.
در ابتدا طبق قوانین ازدواج مرد موظف بود تا بعد از ازدواج دائم با همسرش، در مدت حداکثر بیست روز عقد نکاح را به ثبت برساند. بعد از آن قانون مجازات اسلامی مصوب 1375 تعیین کرد که درصورت عدم ثبت ازدواج در شناسنامه، مرد مجرم شناخته شده و زن میتواند به جرم عدم ثبت نکاح دائم از مرد شکایت کند.
در سال 1391 با تصویت قانون حمایت از خانواده و توجه به حفظ بقای خانواده، در ماده 49 عدم ثبت عقد نکاح برای زوج جرم محسوب میشود و در اینصورت مورد مجازات قرار میگیرد. بنابراین طبق ماده 645 قانون مجازات اسلامی ثبت وقایع مهمی از جمله عقد دائم، طلاق و رجوع الزامی است و متخلفین مورد مجازات قرار میگیرند. در ادامه به بررسی مجازات جرم عدم ثبت ازدواج مطابق با قوانین حمایت از خانواده خواهیم پرداخت.
عدم ثبت ازدواج چه مجازاتهایی دارد؟
با توجه به مطالب بیان شده ثبت ازدواج امری واجب و ضروری است و مرد باید در صورت ازدواج دائم و در برخی موارد از ازدواج موقت، نسبت به ثبت آن در دفاتر رسمی اقدام نماید. در قانون حمایت از خانواده در صورتی که مرد بعد از عقد نکاح از ثبت آن خودداری کند مطابق با ماده 49 قانون حمایت از خانواده مرد مورد مجازات قرار میگیرد که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد:
- الزام به ثبت رسمی عقد نکاح
- مجازات نقدی درجه پنج ( 80 میلیون ریال تا 180 میلیون ریال)
- حبس تعزیری از 3 ماه تا 6 ماه
به بیان وکیل خانواده در مشهد این مجازاتها تنها برای آقایونی که از ثبت ازدواج دائم امنتاع کردند تعیین شده و شامل خانمها نمی‌شود. زیرا نمیتوان زن را به علت جرم عدم ثبت ازدواج مورد مجازات قرار داد. این قانون همچنین برای ثبت ازدواج دائم وضع شده و در ازدواج موقت تنها در موارد خاص مرد ملزوم به ثبت ازدواج میباشد. همین موضوع باعث افزایش ازدواج‌های موقت بدون هیچگونه ثبت در دفاتر رسمی شده و بی‌بند و باری‌هایی را در جامعه ایجاد کردهاست و آسیب آن تنها به فرزندان متولدشده از این روابط بلاتکیف وارد خواهد شد.
ثبت ازدواج موقت در چه شرایطی لازم است؟
اصولا ثبت ازدواج موقت اجباری نمیباشد و در قانون مردی که ازدواج موقت داشته و آن را ثبت نکرده هیچگونه جرمی مرتکب نشده‌است. اما در بعضی موارد خاص مرد موظف است که ازدواج موقت را به ثبت برساند. نکاح موقت یا همان صیغه که تابع مقررات شرعی میباشد در موارد زیر باید به ثبت برسد:
- زوجه باردار باشد.
- طرفین ضمن عقد موقت توافق کرده باشند که ازدواجشان را ثبت کنند.
- ثبت رسمی عقد جزء شروط لحاظ شده ضمن عقد باشد.
در این موارد مرد باید صیغه را به ثبت رسمی برساند و در صورت امتناع از آن مطابق با قانون مجازات خواهد شد. مجازات جرم عدم ثبت ازدواج موقت هم همانند ازدواج دائم میباشد. طبق ماده 49 قانون حمایت خانواده در صورتی که زوج ازدواج دائم یا طلاق را ثبت نکرده باشد یا پس از رجوع به مدت سی روز از ثبت آن امتناع کند، مورد مجازات قرار میگیرد. همچنین این مجازات برای مردی که از ثبت فسخ نکاح یا طلاق هم سرپیچی میکند برقرار میشود. پیشنهاد ما در اینجا این است که برای کسب اطلاعات بیشتر درباره حقوق زوجین در ازدواج موقت به یک وکیل خوب در مشهد مراجعه کنید.
اقدامات برای شکایت از جرم عدم ثبت ازدواج
مطابق با مقررات و به گفتهی وکیل پایه یک دادگستری زوجه میتواند در صورت نارضایتی از امتناع همسرش از ثبت ازدواج، به دادسرا مراجعه کند و به جرم عدم ثبت ازدواج دائم یا موقت شکایت خود را تقدیم کند. در این شرایط مرد علاوه بر انجام مجازاتهای بیان شده در ابتدای مقاله، که در صورت ثبت نکردن ازدواج دائم یا موقت محکوم شدهاست، از سوی دادگاه نیز موظف به ثبت کردن ازدواج دائم یا موقت هم میشود.
شکایت‌هایی که زوجه میتواند برای جرم عدم ثبت ازدواج برای مرد تنظیم کند شامل شکایت کیفری و شکایت حقوقی میشود. شکایت کیفری، مجازات حبس تعزیری را به دنبال دارد و شکایت حقوقی، تنها مرد را الزام به ثبت رسمی عقد نکاح میکند. زن میتواند با مراجعه به دادگاه خانواده فقط شکایت حقوقی خود را تقدیم کند و تنها مرد را موظف به ثبت رسمی ازدواج کند.
در این مقاله شما در رابطه با اهمیت ثبت ازدواج، جرم عدم ثبت نکاح دائم یا موقت و مجازاتهای تعیین شده برای این جرم اطلاعات کسب کردید. برای کسب مشاوره و راهنمایی بیشتر با تیم یسنا وکیل در ارتباط باشید و با وکلای متخصص و با تجربه در حوزه خانواده، کیفری و حقوقی مشورت نمایید تا حق و حقوق خود را به بهترین وجه بدست آوردید.
