جرائم مربوط به وظایف نظامی و انتظامی و سرپیچی از دستوراتی که در این حوزه انجام می شوند و مرتبط با وظایف و مسئولیت های نظامی و انتظامی هستند باید در دادگاه نظامی و بر اساس قوانین نظامی مورد بررسی قرار گیرند. آشنایی با دادگاه نظامی و نکات حقوقی آن برای هر فردی که در حوزه نیروی انتظامی در کشور فعالیت می کند ضروری است.
علاوه بر این افراد دانشجوی وکالت و وکلا نیز باید با آشنایی با دادگاه نظامی و نکات حقوقی آن، بتوانند در پرونده های این حوزه به‌درستی فعالیت کنند. با توجه به اهمیت این مسئله و افزایش آگهی در ارتباط با دادگاه های نظامی در این مقاله قصد داریم شما را با دادگاه نظامی و نکات حقوقی آن مرتبط با آن آشنا کنیم.
قوانین مربوط به دادگاه نظامی جمهوری اسلامی ایران
اصل 172 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مربوط به جرائم نظامی و انتظامی است و تعریفی از نوع این جرائم در این قانون مطرح نشده است. اصل 172 قانون اساسی بیان می کند که باید برای رسیدگی به جرائم مربوط به وظایف خاص نظامی یا انتظامی اعضای ارتش، ژاندارمری، شهربانی و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی دادگاه های نظامی بر اساس قانون تشکیل شوند اما جرائم عمومی یا جرائمی که در حیطه ی مقام عمومی و دادگستری باشند باید در دادگاه های عمومی مورد بررسی قرار گیرند.
وکیل حقوقی در شیراز می تواند به شما در شناسایی نوع جرم و نوع دادگاه آن کمک کند. نکته ی دیگر در ارتباط با آشنایی با دادگاه نظامی و نکات حقوقی آن مربوط به نوع دادگاه است که باید بدانید دادستانی و دادگاه های نظامی به صورت کلی زیرمجموعه و بخشی از قوه قضائیه کشور هستند و تمام قوانین مربوط به قوه قضائیه شامل این دادگاه ها هم می شود.
انواع دادگاه های نظامی
دادگاه های نظامی خود به دو دسته ی دادگاه نظامی 1 و 2 دسته بندی می شوند. در دادگاه نظامی 1 به جرائمی که در قانون مجازات شدیدتری دارند، رسیدگی می شود. برای آشنایی با دادگاه نظامی و نکات حقوقی آن باید بدانید که به جز تعدادی از آراء که مطابق قانون لازم اجرا و قطعی هستند، سایر رای ها در دادگاه های نظامی قابل تجدید نظر است و شما می توانید با داشتن وکیل خوب در مشهد از مجاری قانونی برای ارائه دادخواست تجدید نظر اقدام کنید. علاوه بر این آراء دادگاه های نظامی نوع 1، قابل اعتراض و تجدیدنظر در دیوان عالی کشور هستند و اگر غیر این مورد باشد نمی توان برای اعتراض اقدام کرد. دادگاه های نظامی نوع 2 به صورت محرمانه برگزار می شوند و نحوه و شیوه برگزاری آن ها با دادگاه های عادی متفاوت است.
جرائم چه افرادی در دادگاه نظامی بررسی می شود؟
آشنایی با دادگاه نظامی و نکات حقوقی آن به شما کمک می کند تا در صورت ورود به مشاغل نظامی و انتظامی نسبت به نکات حقوقی این حیطه آشنایی پیدا کنید چراکه شاید در حوزه های دیگر موردی جرم نباشد اما در حوزه نظامی و انتظامی جرم تلقی گردد و بلعکس. به همین دلیل اگر قصد ورود به مشاغل نظامی و انتظامی را دارید وکیل در مشهد می تواند در ابتدای راه مشاور خوبی در زمینه ی امور حقوقی در کنار شما باشد.
دادگاه های نظامی برای تمامی افرادی که در بخش های انتظامی و نظامی کشور مشغول به فعالیت هستند برگزار نمی شود و تنها شامل دسته ای از افراد حاضر در این شغل می شود که این افراد عبارت‌اند از:
- کارکنان ستاد کل نیروهای مسلح
- کارکنان سپاه پاسداران
- کارکنان ارتش و سازمان های وابسته به آن
- کارکنان وظیفه از شروع خدمت تا پایان آن
- کارکنان وزارت دفاع، پشتیبانی نیروهای مسلح
- افرادی که در مراکز آموزش نظامی و انتظامی و مراکز آموزش وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح در داخل و خارج کشور مشغول به تحصیل هستند.
- افرادی که به‌صورت موقت در خدمت نیروهای مسلح هستند این افراد با توجه به قوانین استخدامی نیروهای مسلح در مدت‌زمان تعیین‌شده از اعضاء نیروهای مسلح محسوب می شوند.
در حال حاضر صلاحیت های سازمان قضایی نیروهای مسلح با توجه به مصوبه های مجلس شورای اسلامی و مجمع تشخیص مصلحت نظام تعیین می شود و مقام معظم رهبری خود به صورت خاص به مصوبات دادگاه های نظامی به‌عنوان فرمانده کل قوا نظارت و رسیدگی می کنند. مقام معظم رهبری به تمامی موارد دادگاه های نظامی نظارت خاص نمی کنند و تنها دادگاه هایی که شامل یکی از موارد زیر باشد به‌صورت مستقیم توسط ایشان بررسی می شود.
جرائم مربوط به تخلفات کارمندان وزارت اطلاعات
جرائم خاص کارکنان نیروی انتظامی و نظامی کشور
جرائم اسرای بیگانه و اسرای ایرانی در کشور
جرائمی که در ضمن رسیدگی به جرائم دیگر با توجه به بررسی و تحقیقات کشف شوند.
رسیدگی به جرائم در دادگاه قضایی
رسیدگی به انواع پرونده ها در دادگاه های قضایی دو مرحله ای است. در مرحله‌ی اول پس از ارسال گزارش یا طرح شکایت از سوی مقامات ذی‌ربط یا مردم، پرونده در دادسرای نظامی و انتظامی تشکیل می شود و سپس تحقیقات مقدماتی توسط دادیار و بازپرس انجام می گیرد که زیر نظر دادستان هستند. اگر پس از بررسی های انجام شده دلایل کافی برای وقوع بزه وجود داشته باشند، پرونده با صدور کیفرخواست برای دادگاه نظامی ارسال می شود و روند محاکمه انجام می شود. دادرسی در دادگاه های نظامی مطابق با روند دادرسی کیفری انجام می شود و متهمان می توانند در تمام مراحل دادرسی وکیلی داشته باشند.
سازمان قضایی نیروهای مسلح، در حالی که به شأن و جایگاه ارتش و حفظ اسرار نیروهای مسلح احترام می گذارد، به هر جرمی پرداخته است که نظم مناسب نیروهای مسلح را مختل کرده و در چارچوب وظایف قانونی خود و فرمایشات مقام معظم رهبری ضامن سلامت و صیانت بخش نظامی و انتظامی کشوراست.
نتیجه‌گیری
آشنایی با دادگاه نظامی و نکات حقوقی آن برای افرادی که در حوزه‌ی نظامی و انتظامی فعالیت می کنند امری ضروری و مهم است. یک وکیل متخصص در حوزه حقوقی می تواند در صورت وقوع جرمی به صورت ناخواسته در روند پرونده در کنار شما باشد و به شما کمک کند. در این مقاله تلاش کردیم تا جنبه های مختلف آشنایی با دادگاه نظامی و نکات حقوقی آن را مورد بررسی قرار دهیم.
