دلالی و نکات حقوقی درباره آن

حتما شما هم تا به حال نام دلال را شنیده اید شاید برایتان جالب باشد که بدانید دلالی و نکات حقوقی درباره آن در قانون جمهوری اسلامی ایران وجود دارد. دلال فردی است که واسطه‌­ی انجام معامله‌­ای می­شود یا فردی را برای انجام معامله با شما پیدا می­‌کند. فردی که به دلال وکالت می‌­دهد موکل یا آمر نامیده می­شود. برای مثال، شما به فردی می­گویید که برای خانه شما خریدار پیدا کند. شما آمر و فرد دلال هستید. با توجه به افزایش دلالی در کارهای متفاوت در ایران بررسی و شناخت دلالی و نکات حقوقی درباره آن ضرروی به شمار می­آید به همین دلیل در این مقاله از تیم یسنا وکیل، قصد داریم تا دلالی و نکات حقوقی درباره آن که حائز اهمیت هستند را بررسی کنیم.

وکالت و دلالی و تفاوت آن‌­ها

دلال‌ا به طور کلی تابع قوانین وکالت هستند، به جز در مواردی که قانون تجاری استثنا می‌شوند. لازم به ذکر است که برخی از قوانین به طور خاص برای دلالی در قانون تجاری و قوانین دیگر در تضاد با مفاد قانون وکالت هستند. در این مورد، قوانین ویژه دلالی باید مد نظر قرار گیرند و قوانین وکالت نادیده گرفته می­شوند.

طبق ماده ۷ قانون مدنی، سه نوع از دلالان را با عنوان دلال بازرگانی، دلال ملکی و همچنین دلال امور شهری و خوار و بار را می­توان در نظر گرفت.

در مقررات دلالی رسمی بیمه تایید شده توسط شورای عالی بیمه در سال 1352، دلال بیمه رسمی پیش‌بینی شده است. یک دلال بیمه رسمی شخصی است که در ازای مبلغی بین بیمه‌گر و بیمه گذار، وساطت می‌کند. دلال رسمی فعال در بیمه  باید یک مجوز بیمه رسمی داشته باشد و این دلال تاجر است.

دلالی و نکات حقوقی درباره آن در رشته­‌های مختلف

یک دلال می‌تواند در انواعی از زمینه‌ها مثل دلال خودرو و دلال معاملات کند. یک فرد می‌تواند هم به عنوان دلال فعالیت کند و حتی کارمند هم باشد اما شرط موفقیت در دلالی شناخت درست دلالی و نکات حقوقی درباره آن است.

دلالی همزمان برای چندین کارفرما بر طبق بند ۳۴۱ قانون تجاری ممنوع نیست، اما دلال باید به آمر یا کارفرما اطلاع دهد. چرا که ممکن است با توجه به وقت کمی که می­گذارد سب وارد شدن ضرر به کارفرما یا همان آمر شود.

به عنوان مثال، فرد می‌خواهد خانه‌اش را در عرض یک هفته بفروشد و کسی را به عنوان دلال انتخاب کند. اکنون، اگر دلال سام برای چندین نفر دیگر  هم دلال باشد، باید به آمر اطلاع دهد. چون به علت مدت‌زمان کوتاهی، دلال ممکن است قادر به انجام تمام تلاش برای فروش خانه نباشد و از آنجا که دلالی نوعی عقد جایز است آمر می‌­تواند دلال را در صورت کمک کاری اخراج و برکنار کند.

تعهد به تامین توسط دلال

طبق ماده ۳ قانون دلالان، فردی که می‌خواهد به یک دلال تبدیل شود باید یکی از روش‌های پرداخت ضمانت، سهام یا وثیقه ی غیر منقول و یا حتی ضمانت از یک تاجر معتبر یا بانک را برای جبران خساراتی که ممکن است در حین معامله به افراد طرفین معامله وارد کند فراهم کند. همچنین، اشخاصی که به واسطه مداخله کارگزار به عنوان یک دلال در امور خود طلبکار داده شده‌اند، دارای حق تقدم بر دیگر دلال­ها  هستند.

عدم مسئولیت پذیری دلال در تحقق تعهدات

دلال یک واسطه است و برای طرف معامله فرد اصیل تلقی نمی­شود و به همین دلیل، دلال مسئول انجام تعهدات به طرف معامله نیست مگر اینکه به صورت دیگری توافق بین آن­ها انجام شده باشد. طرف­های معامله نمی­توانند ثمن را از دلال طلب کنند. اگر دلال ثمن را به یکی از طرف­ه‌ای معامله تحویل دهد به مانند این امر است که اصلا تسلیمی انجام نشده است. این مورد یکی از نکات مهم در ارتباط با دلالی و نکات حقوقی درباره آن است که اغلب دلالان به دلیل عدم آگاهی درباره آن دچار مشکل و متضرر می­شوند.

در رابطه با دستمزد دلال­‌ها هم امروزه قرارداد دلالی دارای تعرفه‌ است و قرارداد خصوصی در رابطه با دستمزد دلال معتبر است، به شرطی که از دستمزد قانونی تعیین شده برای دلال تجاوز نکند. همچنین دستمزد تعیین شده برای دلال به عهده­‌ی آمر است مگر اینکه قراردادی بر خلاف این مورد بین افراد تعیین شده باشد.

در چه مواردی حق دلالی نادیده و انکار می شود؟

• در صورتی که دلال بر خلاف قانون به نفع یک طرف عمل کند.
• برخلاف عرف تعیین شده تجاری، از یک طرف معامله پول دریافت کند.
• برخلاف عرف تجاری در معاملات وعده پول از طرف دیگر معامله را قبول کند.

در چنین مواردی آمر می­تواند حق دلالی را نادیده گرفته و آن را پرداخت نکند چرا که دلال بر خلاف قانون عمل کرده است. این جا است که شناخت دلالی و نکاتی حقوقی درباره آن اهمیت پیدا می­کند برخی از دلالان به طمع سود بیشتر وعده­ی پول از طرف مقابل را قبول می­کنند در حالی که اگر این مورد فاش شود حتی حق دلالی هم فسخ می­شود. در واقع دلال امین طرفین معامله شناخته می­شود و صحت اسناد و مدارک و بررسی آن­ها پیش از انجام معامله بر عهده‌­ی دلال است. رعایت همین چند نکته­ی ساده سبب می­شود تا در زمان دلالی دچار مشکل حقوقی نشوید. اگر گرفتار هر کدام از موارد بالا شدید وکیل خوب در مشهد می­تواند به شما در مسیر دادرسی کمک کند.

 نتیجه گیری

از توصیفات فوق، می‌توان این نتیجه را گرفت که دلال باید مسئولیت تقلب و خطا در انتقال اطلاعات در معامله را بپذیرد و اگر دلال مسئولیت و عملکرد وظایفی را که مجبور به انجام آن تحت قرارداد است نقض کند، طرفین این معامله حق ادعای خسارت را دارند. با این تخطی، ماهیت اصلی قرارداد تحت الشعاع قرار گرفته‌است.

به دلیل مجاز بودن این نوع از قرارداد، انقضا این قرارداد با اراده هر یک از طرفین انجام می­شود. اما دلال در حال حاضر شرایطی را برای فسخ یک طرفه ی قرار دارد در نظر می­گیرند تا حق و حقوق آن­ها در صورت فسخ نادیده گرفته نشود. بررسی دلالی و نکات حقوقی درباره آن نشان می­دهد که این کار بر خلاف قانون نیست و وکیل حقوقی در مشهد به این قوانین آشنا است. این کار ابطال حق فسخ یک جانبه پیش از پایان زمان قرار دارد را باطل می­کند.