آیا میدانید قرار به جلب دادرسی چیست و چه زمانی صادر میشود؟ چه کسی می‌تواند قرار جلب به دادرسی را صادر کند؟ ما در این مقاله از تیم یسنا وکیل در مشهد، به بررسی تمامی موارد و نکات کیفری در این زمینه خواهیم پرداخت.
قرار جلب به دادرسی
یکی از اقدامات مهمی که میبایست پس از ارتکاب هر جرمی صورت بگیرد، انجام تحقیقات است. در این مرحله، توسط مراجع قضایی(آدرس دفاتر خدمات قضایی مشهد) تصمیمی گرفته میشود که این امر در جریان انجام تحقیقات یا پس از آن بوده که در قالب قرار به طرفین اعلام می‌کند. مواردی از قبیل قرار‌های تامین کیفری، قرار ارجاع به کارشناسی، قرار معاینه محل، قرار استماع شهادت شهود و … از مهم‌ترین قرار‌هایی محسوب میشوند که مقام قضایی در جریان تحقیقات صادر خواهد کرد.
به بیانی دیگر جلب به دادرسی تصمیمی است که مقام قضایی دادسرا (دادیار یا بازپرس) پس از آن که جرم متهم بر ایشان مبرحن شده، اقدام به صدور خواهد کرد. پس از صدور جلب به دادرسی یا همان قرار مجرمیت، پرونده برای اتخاذ تصمیم و تعیین اعلام مجازات به دادگاه ارسال میشود.
در این امر احتیاط حکم می‌کند که چنین پروندهای به دادگاهی که قرار جلب به دادرسی توسط آن صادر شده است نرود، بلکه پرونده در دادگاه دیگری رسیدگی شود. ولی در عمل بر مبنای نظر دیوان عالی کشور یا کمیسیون مشورتی قوه قضاییه بیان شده است که اشکالی ندارد که همان دادگاهی که قرار جلب به دادرسی صادر کرده بود به ماهیت قضیه نیز رسیدگی کند.
نقض قرار و جلب به دادرسی
در صورتی که با توجه به نظر دادگاه، قرار منع تعقیب، با توجه به محتویات پرونده و اسناد و مدارک و دلایل ارائه شده توسط شاکی، صحیح و مطابق با موازین قانونی نباشد، با وارد تشخیص دادن اعتراض شاکی، قرار منع تعقیب نقض و قرار جلب به محاکمه صادر و پرونده جهت اجرای قرار به دادسرا اعاده خواهد شد.
در این شرایط، دادسرا موظف است، با توجه به وضعیت پرونده و میزان اقدامات و تحقیقات انجام گرفته قبلی روی آن، با هدف تکمیل فرآیندهای مرحله تحقیقات مقدماتی، جهت تحقیقات لازم، اقذامات لازم را انجام دهد.
در صورتی که متهم، احضار نشده و بازجوئی و تفهیم اتهام نشده باشد، احضار و بازجوئی و طبق نظر دادگاه به وی تفهیم اتهام صورت خواهد گرفت. پس از آن قرار تامین متناسب صادر شده و در مرحله نهایی آخرین دفاع متهم دریافت و قرار مجرمیت و کیفر خواست با تصریح به نظر دادگاه، صادر و پرونده به دادگاه ارائه خواهد شد.
واضح و مشخص است که تمامی اقدامات و تحقیقاتی که دادسرا در این مرحله انجام میدهد، بر اساس رای دادگاه بوده و در اجرای قرار جلب به دادرسی صادره از طرف دادگاه است، نه بر اساس نظر خود.
بنابراین این امر مهم بسیار حائز اهمیت است و ضرورت خواهد داشت که در تمامی اقدامات و اظهار نظرها، عبارت (طبق نظر دادگاه) در اوراق و صورتجلسات تنظیمی درج شود.
دادسرا پس از اقدامات و تحقیقات جدید که با توجه به نظر دادگاه انجام داده است، حق صدور قرار منع تعقیب مجدد را نخواهد داشت. همچنین نمیتواند از نظر قبلی خود عدول کرده و به تقصیر یا مجرمیت متهم نظر دهد، حتی اگر اقدامات و تحقیقات جدید مبین دلایل و مدارک جدیدی باشد که اتهام را به اثبات برساند. چراکه دادسرا قبلا نظر خود را اعلام کرده، که این شامل قاعده فراغ میباشد. بنابراین این حق را نخواهد داشت که بر خلاف آنچه که قبلا اعلام داشته است، نظر دیگری اعلام کند.
اثر قرار جلب دادرس
زمانی که یک پرونده در مرحله‌ی دادسرا مورد رسیدگی قرار گرفته است، مقام قضایی که وظیفه تحقیق را بر عهده دارد (بازپرس) بعد از انجام تحقیقات لازم، اگر متهم را قابل محاکمه در دادگاه کیفری بداند و مجرمیت وی بر ایشان آشکار گردد، قرار جلب به دادرسی صادر خواهد کرد.
همانطور که اثر صدور قرار جلب به دادرسی، در ماده 276 قانون آیین دادرسی کیفری مشخص شده، بر اساس این ماده : «در صورت نقض قرار منع تعقيب و صدور قرار جلب به دادرسي توسط دادگاه، بازپرس مکلف است متهم را احضار و موضوع اتهام را به او تفهيم کند و با اخذ آخرين دفاع و تامين مناسب از وي، پرونده را به دادگاه ارسال نمايد.»
در نتیجه اثر قرار جلب دادرس احضار متهم و تفهیم اتهام به او خواهد بود. در این مرحله، این امکان برای متهم فراهم است که از خودش دفاع کند.
اعتراض به قرار جلب به دادرسی
به گفته وکیل کیفری در مشهد، اعتراض به قرار جلب به دادرسی ممکن نمیباشد. این قرار به معنی نخواهد بود که کسی که جلب شده مجرم است، بلکه فقط ادلهای وجود دارد که نشان میدهد متهم، مجرم میباشد. این دلایل توسط دفاعیات متهم، در صورتی که مورد قبول واقع شوند، قطعا قابل رد خواهد بود.
بنابراین، پس از موافقت دادستان با صدور این قرار، متهم میبایست در دادگاه به ارائه‌ی دفاعیات خود پرداخته و با صدور این قرار، پرونده از دسترس دادسرا خارج شده و به دادگاه صالح سپرده خواهد شد.
